بررسی تاثیر کودهای بیولوژیک و شیمیایی بر خصوصیات رشد و عملکرد کمی و کیفی زیره سبز (cuminum cyminum )

به منظور بررسی تاثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد کمی و کیفی و اجزاء عملکرد گیاه دارویی زیره سبز، آزمایشی به صورت فاکتوریل با سه عامل شامل کود فسفات زیستی ( بارور -2 ) در دو سطح ( تلقیح و عدم تلقیح )، کود شیمیایی فسفر در سه سطح ( 0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار فسفر خالص ) و کود زیستی نیتروژن با نام تجاری نیتروکسین در دو سطح( تلقیح و عدم تلقیح ) در قالب طرح پایه ی بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 92 - 1391 در دانشگاه لرستان به اجرا در آمد. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد چتر در بوته ( 53/30 )، تعداد دانه در چتر ( 817/ 9 )، تعداد دانه در بوته ( 1/263 )، ارتفاع بوته (93/17 سانتیمتر ) ، تعداد ساقه فرعی( 067/6 )، عملکرد دانه (30/50 گرم در متر مربع)، عملکرد بیولوژیک ( 7/112 گرم در متر مربع ) و بیشترین عملکرد اسانس ( 217/2 گرم در متر مربع) در تیمار تلفیقی کود زیستی فسفات به همراه کود شیمیایی فسفر در سطح 30 کیلوگرم در هکتار و کود بیولوژیک نیتروکسین بدست آمد همچنین بیشترین وزن هزار دانه ( 893/3 گرم ) و شاخص برداشت ( 95/45 درصد ) در تیمار تلفیقی کود زیستی فسفات به همراه کود شیمیایی فسفر در سطح 30 کیلوگرم در هکتار و بیشترین درصد اسانس ( 453/4 ) در تیمار تلفیقی کود زیستی فسفات به همراه کود بیولوژیک نیتروکسین بدست آمد. کمترین تعداد چتر ( 8/14 )، تعداد دانه در چتر( 373/5 )، تعداد دانه در بوته ( 58/67 )، تعداد ساقه فرعی ( 133/4 )، ارتفاع ( 93/13 سانتیمتر )، عملکرد دانه ( 04/21 گرم در متر مربع )، عملکرد بیولوژیک ( 09/64 گرم در متر مربع )، درصد اسانس ( 583/3 ) و عملکرد اسانس ( 75/. گرم در متر مربع ) متعلق به تیمار شاهد بود. کمترین وزن هزار دانه ( 087/3 گرم ) و کمترین شاخص برداشت ( 34/32 درصد ) در تیمار کود بیولوژیک نیتروکسین به تنهایی مشاهده شد. در این تحقیق کودهای زیستی بر اکثر صفات مطالعه شده تأثیر معنی دار داشتند و تیمارهای کود بیولوژیک اعمال شده در اکثر موارد قابل رقابت با تیمار کود شیمیایی و در برخی شاخص ها مقادیر بیشتری را نسبت به مصرف کود شیمیایی نشان دادند که نشان دهنده کارایی این ریز موجودات و لزوم توجه بیشتر به آن ها در سیستم های تغذیه ای کشاورزی می-باشد. در مجموع نتایج حاصله از این بررسی نشان داد کاربرد کودهای زیستی دارای نقش قابل توجهی در بهبود عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی زیره سبز بوده و می تواند به عنوان جایگزین و کمک مناسبی برای کاهش مصرف کودهای شیمیایی مورد توجه قرار گیرد.